การปฐมพยาบาลผู้ป่วยจมน้ำ

จมน้ำ (Drowning) หมายถึง การตายเนื่องจากการสำลักน้ำที่จมเข้าไปในปอดทำให้ถึงแก่ชีวิตได้
ข้อพึงระวัง

• ส่วนใหญ่ผู้ที่จมน้ำมักจะจมในบริเวณที่ยังสามารถให้ความช่วยเหลือได้โดยไม่ห่างออกไปมากนัก การรีบให้ความช่วยเหลือจะสามารถช่วยป้องกันการเสียชีวิตได้
• คนที่กำลังจมน้ำโดยปกติมักจะไม่สามารถตะโกนขอความช่วยเหลือได้ ดังนั้นให้หูตาไวสักนิดหนึ่งครับ คอยเฝ้าระวังเหตุการณ์ที่จะเกิดขึ้น
• ถ้าพบเห็นผู้ที่กำลังอยู่ในน้ำโดยที่สวมเสื้อผ้าครบ ให้สงสัยไว้ก่อนครับว่าจะเป็นอุบัติเหตุพลัดตกลงไปในน้ำ เพราะว่าถ้าเล่นน้ำโดยที่สวมเสื้อผ้าครบ จะหนัก และเคลื่อนไหวลำบากระหว่างที่อยู่ในน้ำ
• เด็กเล็กๆสามารถจมน้ำได้แม้มีความสูงของน้ำเพียงแค่ไม่กี่นิ้วเท่านั้น อย่าทิ้งเด็กไว้ในอ่างอาบน้ำ หรือทิ้งเด็กไว้ข้างกาละมังน้ำ เพราะเด็กสามารถจมน้ำได้เพียงแค่หัวเด็กจุ่มลงไปในน้ำเท่านั้น
• ถ้าจมในน้ำเย็นจัด ก็อาจจะสามารถช่วยฟื้นคืนชีวิตได้ครับ แม้เวลาผ่านไปนาน

สาเหตุ

• ทิ้งเด็กไว้โดยไม่มีผู้ดูแล ในอ่างอาบน้ำ หรือสระน้ำ อย่าลืมว่าแค่เด็กเอาศีรษะคว่ำหน้าลงไปในน้ำก็จมน้ำได้แล้วครับ แม้มีความสูงของระดับน้ำเพียงแค่ไม่กี่นิ้วเท่านั้น
• ดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล ระหว่างที่กำลังอยู่ในเรือ หรือว่ายน้ำ
• ว่ายน้ำไม่เป็น
• ชักระหว่างที่อยู่ขอบสระ หรืออยู่ในน้ำ
• พยายามฆ่าตัวตาย
• อุบัติเหตุพลัดตกลงไปในน้ำ

อาการหลังจากที่จมน้ำ      โดยทั่วไป เมื่อนำผู้จมน้ำขึ้นมาจากน้ำ มักจะพบว่ามีฟองน้ำลายรอบบริเวณริมฝีปากและรูจมูก หายใจช้าลง ชีพจรเบาคลำไม่ชัดเจน ซีด หมดสติ

• ท้องอืด
• ผิวหนังเขียว ซีด โดยเฉพาะริมฝีปาก และปลายมือปลายเท้า
• สับสน
• ไอ เสมหะเป็นฟอง คล้ายมีเลือดปน
• ไม่หายใจ
• กระสับกระส่าย
• สับสน
• ซึม

การช่วยเหลือผู้จมน้ำ ขณะจมให้เข้าฝั่ง1. กรณีได้รับการฝึกสอนจนชำนาญ     วิธีที่ 1 ใช้วิธีดึงเข้าหาฝั่งโดยการกอดไขว้หน้าอก
          วิธีการนี้ผู้ช่วยเหลือต้องเข้าด้านหลังผู้จมน้ำ ใช้มือข้างหนึ่งพาดบ่าไหล่ด้านหลังไขว้ทะแยงหน้าอก จับข้างลำตัวด้านตรงข้ามผู้จมน้ำ มืออีกข้างใช้ว่ายเข้าหาฝั่ง ในขณะที่พยุงตัวผู้จมน้ำเข้าหาฝั่งต้องให้ใบหน้า โดยเฉพาะปากและจมูกผู้จมน้ำอยู่พ้นเหนือผิวน้ำ                                                            
                                                    วิธีดึงเข้าหาฝั่งโดยการกอดไขว้หน้าอก


    วิธีที่ 2 วิธีดึงเข้าหาฝั่งด้วยวิธีจับคาง
          วิธีนี้ผู้ช่วยเหลือเข้าทางด้านหลังของผู้จมน้ำ ใช้มือทั้ง 2 ข้าง จับขากรรไกรทั้ง 2 ข้างของผู้จมน้ำ แล้วใช้เท้าตีน้ำช่วยพยุงเข้าหาฝั่ง และพยายามให้ใบหน้าของผู้จมน้ำลอยเหนือผิวน้ำ
                                                                                                          วิธีดึงเข้าหาฝั่งด้วยวิธีจับคาง


     วิธีที่ 3 วิธีดึงเข้าหาฝั่งด้วยวิธีจับผม
          ผู้ช่วยเหลือเข้าด้านหลังผู้จมน้ำ ใช้มือข้างหนึ่งจับผมผู้จมน้ำไว้ให้แน่น แล้วใช้มืออีกข้างว่ายพยุงตัวเข้าหาฝั่ง โดยที่ปากและจมูกผู้จมน้ำลอยเหนือผิวน้ำ วิธีเหมาะสำหรับผู้ที่ดิ้นมาก หรือ พยายามกอดรัดผู้ช่วยเหลือ


                                                                                                          วิธีดึงเข้าหาฝั่งด้วยวิธีจับผม
2. กรณีไม่ได้รับการฝึกสอนจนชำนาญ แต่ประสบเจอผู้ประสบภัย
ถ้าคนที่จมน้ำอยู่ใกล้และพื้นที่น้ำลึก ให้ใช้อุปกรณ์ช่วย โดยที่คุณอยู่ในที่ๆยืนอยู่ได้มั่นคง
                                    
                                            เจอคนจมน้ำใกล้ฝั่งให้หาอุปกรณ์ช่วย

ถ้าคนที่จมน้ำอยู่ใกลและพื้นที่น้ำลึก โดยอาจเป็นอันตรายหากผู้ช่วยเหลือจะลงไปช่วย หรือ ผู้ประสบภัยอยู่ห่างจากฝั่งมาก ให้ใช้อุปกรณ์ช่วย โดยที่คุณอยู่ในที่ๆยืนอยู่ได้มั่นคง                                  

                                        เจอคนจมน้ำใกลฝั่งให้หาอุปกรณ์ช่วย

การปฐมพยาบาล     1. รีบตรวจสอบการหายใจและการเต้นของหัวใจ ถ้าไม่มีการหายใจหรือหัวใจไม่เต้น ให้ช่วยหายใจและกระตุ้นการเต้นของหัวใจภายนอก (CPR) รายละเอียดจะกล่าวในบทต่อไป
     2. ไม่ควรเสียเวลากับการพยายามเอาน้ำออกจากปอดหรือกระเพาะอาหารในระหว่าง CPR อาจจะจัดให้ผู้จมน้ำนอนในท่าศีรษะต่ำ ประมาณ 15 องศา ปลายเท้าสูงเล็กน้อย
          2.1 กรณีมีน้ำในกระเพาะมาก ทำให้ลำบากในการ CPR อาจต้องเอาน้ำออกจากกระเพาะ โดยจัดให้นอนตะแคงตัว แล้วกดท้องให้ดันมาทางด้านยอดอก น้ำก็จะออกจากกระเพาะอาหาร
          2.2 ถ้าต้องการเอาน้ำออกจากปอด อาจจัดให้นอนคว่ำตะแคงหน้าไปด้านใดด้านหนึ่ง ก้มตัวลงใช้มือทั้ง 2 ข้างจับบริเวณชายโครงทั้งสองข้างของผู้จมน้ำยกขึ้นและลง น้ำจะออกจากปากและจมูก แต่ก็ไม่ควรเสียเวลากับสิ่งดังกล่าวมากนัก
     3. กรณีผู้จมน้ำมีประวัติการจมน้ำเนื่องจากการกระโดดน้ำ หรือ เล่นกระดานโต้คลื่น การช่วยเหลือต้องระวังเรื่องกระดูกหัก โดยเฉพาะการเคลื่อนย้ายผู้จมน้ำ โดยเมื่อนำผู้จมน้ำถึงน้ำตื้นพอที่ผู้ช่วยเหลือจะยืนได้สะดวกแล้ว ให้ใช้ไม้กระดานแข็งสอดใต้น้ำรองรับตัวผู้จมน้ำ ใช้ผ้ารัดตัวผู้จมน้ำให้ติดกับไม้ไว้
     4. ให้ความอบอุ่นกับร่างกายผู้จมน้ำโดยใช้ผ้าคลุมตัวไว้
     5. นำส่งโรงพยาบาลในกรณีอาการไม่ดี

                                                  

                                                       ก. การใช้ไม้กระดานรองรับตัว

                                                            

                                                       ข. การรัดตัวก่อนยกขึ้นจากน้ำ

ข้อควรจำ

• อย่าพยายามว่ายน้ำเพื่อเข้าไปช่วยผู้ป่วย อีกครั้้งครับ ผมไม่อยากเห็นคุณจมน้ำไปอีกคน อย่าคิดว่าตนเองว่ายน้ำแข็ง ผมเห็นมาหลายรายแล้วครับ ไปช่วยแล้วจมน้ำไปอีกคน ยกเว้นคุณจะถูกฝึกเพื่อช่วยผู้ป่วยจมน้ำ
• อย่าเข้าไปในบริเวณน้ำที่เชี่ยวกราก เพราะอาจเป็นอันตรายกับคุณ
• อย่าพยายามเอาน้ำออก ไม่มีประโยชน์ครับ เสียเวลา เสียโอกาสผู้ป่วย

การป้องกัน

• อย่าดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอลระหว่างว่ายน้ำหรืออยู่บนเรือ
• อ่านกฎระเบียบของสถานที่ท่องเที่ยว และปฎิบัติตามโดยเคร่งครัด
• ฝึกว่ายน้ำครับ
• อย่าให้เด็กว่ายน้ำคนเดียว โดยไม่มีผู้ใหญ่คอยดูแล
• อย่าให้เด็กอยู่ใกล้แหล่งน้ำคนเดียว และอย่าให้เด็กนั่งอยู่ในอ่างอาบน้ำคนเดียว ไม่ว่าจะเป็นระยะสั้นเพียงใดก็ตาม
• ทำรั้วรอบ สระว่ายน้ำ สปา ล็อคประตูด้านนอกด้วยครับ เพื่อป้องกันเด็กไม่ให้เข้าไป
• ถ้าเด็กหายไป ก่อนอื่นให้ไปดูที่สระที่ใกล้ที่สุดครับ
• ถ้าคุณเป็นโรคลมชัก ให้อยู่ห่างจากขอบสระให้มากที่สุดและอย่าลงไปเล่นน้ำ

                                                                  

            ขอย้ำอีกครั้งครับ อย่าปล่อยให้เด็กเล่นน้ำในอ่างคนเดียว เพราะเพียงแค่เด็กคว่ำหน้าลงไปในอ่าง ก็จมน้ำได้แล้วครับ

ที่มา คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร อ้างถึงใน http://www.fire2fight.com