การปฐมพยาบาล แมลงที่มีเหล็กใน

ผึ้ง ต่อ แตน เป็นแมลงที่มีเหล็กในอยู่บริเวณส่วนปลายของลำตัว หรือก้น โดยข้างๆถุงเหล็กในจะมีถุงที่ใช้สำหรับเก็บน้ำพิษ ซึ่งน้ำพิษจะถูกฉีดผ่านรูตรงกลางของเหล็กในไปยังเนื้อเยื่อของศัตรู ยกเว้นผึ้งซึ่งจะปล่อยเหล็กไนฝังคาอยู่ในเนื้อเยื่อของศัตรูพร้อมถุงเก็บน้ำพิษ โดยทั่วไปพิษของแมลงเหล่านี้จะทำให้เกิดอาการ คัน บวม แดง และปวดบริเวณที่ถูกต่อย หรือในบางรายที่มีอาการรุนแรง อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน เป็นลม หายใจลำบาก หัวใจเต้นผิดปกติ มีไข้ และชัก หมดสติ และเสียชีวิตได้จากอาการช็อก ที่เรียกว่า ช็อกจากการแพ้สาร (Anphylacyic shock) อย่างไรก็ตามความรุนแรงของอาการพิษที่ได้รับขึ้นอยู่กับจำนวนแมลงที่ต่อย บริเวณที่ถูกต่อย เช่น ถ้าถูกต่อยที่คอจะมีอาการรุนแรงมากกว่าที่มือ เนื่องจากไปรบกวนกระบวนการหายใจ เป็นต้น และความไวต่อพิษของแมลง โดยคนที่ไวต่อพิษของแมลงสูงจะมีอาการรุนแรงมากกว่า

วิธีการปฐมพยาบาล

กรณีที่ผู้ป่วยมีประวัติความไวต่อพิษของแมลง ซึ่งจะมีอาการบวมทันทีตรงบริเวณที่ถูกต่อยหรือมีอาการหายใจลำบาก ให้รีบทำการปฐมพยาบาล ดังนี้

1. ใช้ผ้าหรือสายยางแบนๆ หรือเชือกรัดเหนือบาดแผลที่ถูกแมลงต่อยประมาณ 5-10 เซนติเมตร โดยรัดให้แน่นแต่สามารถสอดนิ้วมือเข้าไปได้และสามารถจับชีพจรส่วนปลายนั้นได้ และคลายผ้าที่รัดไว้ทุก 15 นาที ระยะเวลาที่คลายผ้านานประมาณ 0.5-1 นาที เพื่อลดการแพร่กระจายของพิษ
2. เอาเหล็กในออก โดยใช้วัตถุที่มีรูตรงกลาง เช่น ลูกกุญแจ ปลายปากกาลูกลื่นชนิดกด วางให้รูอยู่ตรงกลางบริเวณเหล็กใน กดให้เหล็กในโผล่ออกมาแล้วค่อยๆดึงเหล็กในออก ห้ามบีบเค้น เพราะจะทำให้ถุงน้ำพิษที่อยู่บริเวณเหล็กไนแตก และทำให้ร่างกายได้รับพิษมากขึ้น หรือใช้สกอตเทป (Scotch tape) ปิดทาบบริเวณที่ถูกต่อย แล้วดึงสกอตเทปออก เหล็กในจะติดออกมาด้วย
3. ถ้าผู้ป่วยมีภาวะหยุดหายใจให้รีบช่วยหายใจโดยการผายปอด และถ้าหัวใจหยุดเต้นให้รีบทำการนวดหัวใจทันที
4. รีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที

กรณีที่ผู้ป่วยไม่มีประวัติมีความไวต่อพิษของแมลงและถูกแมลงต่อยไม่มาก

1. เอาเหล็กในออกตามวิธีดังกล่าวข้างต้น
2. ล้างทำความสะอาดบริเวณที่ถูกแมลงต่อยด้วยน้ำและสบู่
3. ประคบเย็นโดยการวางถุงน้ำแข็งบนตำแหน่งที่แมลงต่อยเพื่อลดอาการบวมและลดการดูดซึมพิษเข้าสู่ร่างกาย
4. ทาบริเวณที่ถูกแมลงต่อยด้วยน้ำยาแอมโมเนียหอมเพราะพิษของแมลงเหล่านี้มีฤทธิ์เป็นกรด หรือทาด้วยครีมแก้พิษพวกแอนติฮิสตามีน หรือคาลามายด์โลชั่น
5. ให้รับประทานยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล 500 มิลลิกรัม จำนวน 2 เม็ด เมื่อมีอาการปวด

ถ้าแมลงต่อยในปาก ให้ผู้ป่วยบ้วนปากด้วยน้ำยาโซเดียมไบคาร์บอเนต (โซดาไบคาร์บอเนต 1 ช้อนโต๊ะ ผสมในน้ำ 1 แก้ว) แล้วให้อมก้อนน้ำแข็ง แล้วรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที


อ้างอิง
http://www.thaieditorial.com
http://www.oknation.net/